اولین نرم‌افزار نقشه‌ذهنی که با آن آشنا شدم Freemind بود. این ابزار متن‌باز و رایگان است و استاندارد فایل‌های با پسوند mm را معرفی کرده که در حال حاضر بیشتر نرم‌افزارهای نقشه ذهنی این فرمت فایل را پشتیبانی می‌کنند. ظاهر این نرم افزار بسیار ساده است و می‌توانید به‌راحتی از آن استفاده کنید. شما می‌توانید این نرم‌افزار را از اینجا دانلود کنید.
۲- Xmind
در حال حاضر این نرم‌افزار ابزار نقشه ذهنی من است. مهم‌ترین دلیل استفاده از این نرم‌افزار سادگی، هماهنگی با زبان فارسی و البته امکان انتقال نقشه‌های ذهنی بین لپ‌تاپ و آیفون از طریق این نرم‌افزار است. سعی می‌کنم چگونگی انتقال نقشه‌ها بین کامپیوتر و موبایل را در مطلبی جداگانه توضیح بدهم. Xmind دو نسخه رایگان و پولی دارد که نسخه پولی آن امکانات مثل Brainstorming را هم پشتیبانی می‌کند. در صورتی که از خدمات پولی Xmind استفاده کنید می‌توانید از امکانات به اشتراک گذاری در سایت هم بهره‌مند شوید. با این وجود نسخه رایگان آن کاملا جوابگوی نیازها است. می‌توانید Xmind را از اینجا دانلود کنید.
۳- Freeplane
این ابزار نسخه کامل شده Freemind است. Freeplane امکانات بسیار بیشتری نسبت به دو ابزار دیگر در اختیار می‌گذارد. حتی امکانات Script نویسی و فرمول نویسی را فراهم می‌کند و شما می‌توانید شاخه‌های هر بخش از نقشه‌ذهنی خود را به امکانات بیشتری مجهز کنید. شما می‌توانید با استفاده از Freeplane نقشه‌های ذهنی تهیه شده را به شکل صفحه وب نیز ذخیره کنید و آن را در فضای اینترنت منتشر نمایید. این نرم‌افزار را می‌توانید از اینجا دانلود کنید.
۴- Bookvar
این نرم‌افزار صرفا مختص محیط ویندوز است و محیط آن بسیار شبیه به محیط‌های مجموعه Microsoft Office است. در این نرم‌افزار سعی شده تا کاربرد اشکال در ایجاد نقشه‌ذهنی پررنگ باشد. با این نرم‌افزار می‌توانید با همکاران و دوستان خود در کشیدن نقشه‌های ذهنی مشارکت کنید. فقط کافی است هر دو طرف این نرم‌افزار را داشته باشید و به هم متصل شوید. به هر شخص یک رنگ اختصاص داده می‌شود و شما می‌توانید به سرعت همفکری را آغاز کنید. این نرم‌افزار را می‌توانید از اینجا دانلود کنید.
۵- سایت Mindmeister
قبلا این سایت را اینجا معرفی کرده‌بودم. در حال حاضر یکی از معروف‌ترین سایت‌های نقشه‌ذهنی است که در حالت رایگان می‌توانید تا ۶ نقشه تهیه کنید و همچنین می‌توانید با دوستان خود همزمان روی نقشه‌های ذهنی کار کنید. این سایت به شما اجازه می‌دهد تا نقشه‌های ذهنی را در فرمت‌های مختلف ذخیره کنید. این سایت نرم‌افزار iPhone هم دارد و شما می‌توانید از روی iPhone نقشه‌های ذهنی بکشید.
۶- سایت Mind42.com
این سایت هم به مانند Mindmeister به شما امکان کشیدن نقشه‌های ذهنی در وب را می‌دهد. شما در این سایت می‌توانید نقشه‌ها را با دیگران به اشتراک بگذارید. برای شروع کافی‌است تا یک اکانت رایگان بسازید.
۷- سایت Mapul یا Map Myself
ویژگی این سایت این است که به شما امکان کشیدن نقشه‌های ذهنی ارگانیک را می‌دهد. یعنی شکل نقشه‌ها بیشتر شبیه نقشه‌هایی است که به‌شکل دستی کشیده می‌شود و به مدل‌های کلاسیک نزدیک‌تر است. در این سایت می‌توانید تا دو نقشه ذهنی رایگان ایجاد کنید.
جمع‌بندی
برای کشیدن نقشه‌های ذهنی ابزارها زیادی وجود دارند. بیشتر این ابزارها از یک استاندارد پیروی می‌کنند. مثلا استفاده در بیشتر ابزارها دکمه Insert شاخه‌ها و زیرشاخه‌ها را اضافه می‌کند و دکمه Delete حذف. از آنجا که در وضعیت Brainstorm سرعت عمل نقش مهمی دارد استفاده از کی‌بورد به شما کمک می‌کند تا زمان برای ایجاد شاخه‌ها از دست ندهید.
در هر صورت برای انتخاب بهترین ابزار بد نیست که هرکدام از این‌ها را آزمایش کنید تا راحت‌ترین ابزار را بتوانید انتخاب کنید.
